Uygulama Geliştirme

1.1.1        Sistem Giriş Ekranı

Sistem Giriş Ekranı

Sisteminim ana formu, form içerisinde form açmayı olanaklı hale getiren MDI form şeklinde tasarlandı. Sistem ilk açıldığı anda giriş yapan bir hesap bulamazsa menüyü pasif hale getirip ekrana “Kullanıcı Giriş” ekranını getirir. Bu ekranda kullanıcı gerekli bilgileri girdikten sonra menü tekrar aktif hale gelip sistem kullanıcının hesabına göre kendini açar ve PersonelGirisCikis tablosuna gerekli kayıtları atar. Kullanıcının yanlış bilgi girmesi durumunda da aşağıdaki gibi bir uyarı mesajı çıkar.

Hatalı giriş uyarısı

1.1.1.1       Menü Elemanları

1.      İşlemler

1.1.   Bilet Satış

1.2.   Bilet Sil

1.3.   Kayıtlı Müşteri İşlemleri

1.3.1.      Müşteri Kaydı Al

1.3.2.      Müşteri Kaydı Sil

1.3.3.      Müşteri Kaydı Güncelle

1.3.4.      Kayıtlı Müşteriler Listesi

1.4.   Harcama İşlemleri

1.4.1.      Harcama Ekle

1.4.2.      Harcama Sil

1.4.3.      Harcama Detaylar

1.4.4.     Harcama Düzelt

2.      Yönetimsel Araçlar

2.1.   Sefer Güzergah İşlemleri

2.1.1.     Güzergah İşlemleri

2.1.1.1.            Güzergah Detay

2.1.1.2.            Güzergah Sil

2.1.1.3.            Güzergah Ekle

2.1.2.     Sefer İşlemleri

2.1.2.1.            Sefer Ekle

2.1.2.2.           Sefer Detay

2.1.2.3.           Sefer Sil

2.2.   Şube İşlemleri

2.2.1.      Şube Detay

2.2.2.      Şube Ekle

2.3.   Personel İşlemleri

2.3.1.      Personel Detay

2.3.2.      Personel Ekle

2.3.3.      Personel Güncelle

2.3.4.      Pozisyon Tip İşlemleri

2.3.4.1.           Pozisyon Ekle

2.3.4.2.            Pozisyon Güncelle

2.3.4.3.           Pozisyon Sil

2.4.   Otobüs İşlemleri

2.4.1.      Marka İşlemleri

2.4.1.1.           Marka Ekle    

2.4.1.2.           Marka Sil

2.4.1.3.           Markaları Detay

2.4.1.4.           Markayı Güncelle

2.4.2.      Otobüs Ekle

2.4.3.      Otobüs Sil

2.4.4.      Otobüs Detay

2.5.   Muhasebe İşlemleri

2.5.1.      Masraf Çeşitleri İşlemleri

2.5.1.1.           Masraf Çeşidi Ekle

2.5.1.2.           Masraf Çeşidi Sil

2.5.1.3.           Masraf Çeşidi Detay

2.5.1.4.           Masraf Çeşidi Güncelle

3.      Raporlar

3.1.   Tarih Bazlı

3.2.   Sefer Bazlı

4.      Çıkış Yap

1.1.1.2        Tıklanan Pencereden Tek Açık Örnek Sağlama

Menüden tıklanan pencere açılmadan önce ana formun mdichildren koleksiyonu taranır eğer o pencereden zaten açık ekran varsa ön plana çıkarılır, eğer açık örneği yoksa yeni bir örnek oluşturulur. Koleksiyonda tarama yapılırken o an ele alınan form elemanının açılmaya çalışılan ekran olup olmadığı ölçütü, form başlıklarının aynı olup olmadığı şartı ile sorgulanır.

1.1.2        Bilet Satış Ekranı

Bilet satış ekranı

Bilet satış ekranı, kullanıcı sisteme giriş yaptıktan sonra bilet satışını sağlayan ekrandır. Bilet satış ekranında yer alan özellikler şu şekildedir.

·         Güzergah Seçiniz açılır menüsü, sisteme giriş yapan kullanıcı bu açılır menüsünde sadece kendi şubesi ile ilgili olan güzergahları görebilmektedir. Güzergâhın şube ile ilişkili olup olmadığı şu sorunun cevabı ile bulunmaktadır, “Benim şubem sorguladığım güzergahın üzerinde mi?”. Bu sorgunun çalışması da şu şekilde olmaktadır, guzergaItems tablosundan giriş yapan şubenin şehrin kaydını bulunduran güzergahları çek.

·         Sefer Seçiniz açılır menusu, seçilen güzergaha ait olan seferleri bulundurur.

·         İniş Şehri, yolcunun gideceği şehrin seçilmesini sağlar. Sadece seçilen güzergahın şehirlerini gösterir. İniş şehri seçimi değiştikçe ücretlendirmeyi kendi içinde hesalayarak ekrana getirir. Ücretlendirme formülü şu şekildedir:

Ücret = (gidilecek şehir sayısı / toplam şehir sayısı) x toplam ücret

·         Koltuk numarası, bilet kesilecek olan koltuk numarasını seçer. Bu menüde sadece boş koltuklar gösterilir. Koltuğun boş olup olmadığı da şu şekilde sorgulanmaktadır: Bilet satıldığı anda yolcunun bindiği ve ineceği şehirler arasında geçeceği bütün şehirler için dolukoltuklar ara tablosuna bir kayıt atılır (seferID, koltukNo, SehirID, biletNO). Bilet satış ekranında boş koltukları göstermek için de her bir koltuk için bu ara tablodan sorgu yapılır ve sonuç dönmediği takdirde koltuğun boş olduğu anlaşılır ve listeye eklenir. Sonuç dönmesi durumunda ise o koltukta yer alan yolcunun cinsiyetine göre koltuk pembe veya mavi renge boyanıp koltuk listeden çıkarılmaktadır.

1.1.3        Bilet Silme Ekranı

Bilet silme ekranı

Öncelikle silinecek olan biletin numarası girilir. Girilen numarada bir bilet bulunamazsa “Bilet bulunamadı” uyarısını bilgi çubuğuna yazar. Bileti bulursa “Sil” butonuna basıldıktan sonra onay ister ve bileti siler. Bileti silerken aynı zamanda dolu koltuklar tablosundaki kayıtlarda silinerek koltuğun diğer şubelerden de boş görünmesi sağlanmaktadır.

Bilet silme onay penceresi

1.1.4        Müşteri Kaydı Alma Ekranı

Müşteri kaydı alma ekranı

Müşterinin sisteme kaydedilip indirim ve promosyonlardan faydalanmasını sağlayan ekrandır. Bu ekranda yer alan kart numarasının oluşturulması şu şekilde işlemektedir, sırayla o anın yıl, ay, gün, saat, dakika, saniye ve milisaniye değerlerinin birleştirilmesi ile oluşturulmaktadır. Bu ekranda yer alan bilgi tutarlılığı önlemleri şu şekildedir,  sadece sayısal değerler içermesi gereken alanlar için bir metot yazılıp alan aktifliğini kaybettiğinde bu alanın değeri metoda gönderilir eğer sakam dışında bir karakter içeriyorsa alanın rengi kırmızıya boyanır ve Kaydet butonu pasif hale getirilir ve bilgi çubuğuna eksik bilgileri tamamlayın diye bir uyarı verilir.

1.1.5        Müşteri Kaydı Silme – Güncelle Ekranları

Öncelikle işlem yapılmak istenen müşterinin numarası istenir.

Müşteri işlemleri için numara isteme

Girilen numarada bir müşteri bulunamazsa bilgi çubuğuna aranan müşterinin bulunamadığı belirten bir mesaj gelir. Aranan müşteri bulunması durumunda ise müşterinin bilgileri müşteri kayıt ekranına parametre olarak gönderilerek ekranın aranan müşterini bilgileri ile gelmesi sağlanmaktadır.

Müşteri Silme ve güncelleme için ekran

Müşteri silme veya güncelle işlemleri için ilgili butonlara tıklanıp onay verildikten sonra form bilgileri ile doldurulmuş olan müşteri silinir veya güncellenir. Müşteri kayıt ekranı ile aynı form kullanıldığından bilgi tutarlılık önlemleri aynıdır. Formun yeni kayıt için mi yoksa güncelleme için mi açıldığı oluşturulan ikinci bir yapıcı metot ile anlaşılmaktadır. Eğer form oluşturulurken boş parametre listesi ile açılırsa yeni kayıt için, parametre listesi ile oluşturulması durumunda da güncelleme için oluşturulduğu anlaşılır. Güncelleme için açılan form da kaydet butonu saklanıp sil ve güncelle butonları ekrana getirilir.

1.1.6        Kayıtlı Müşteriler Listesi

Kayıtlı müşteriler listesi

Siteme kayıtlı bütün müşterileri raporlayan ekrandır. Raporlama işlemi için DevExpress eklentisi kullanıldı. Bu eklenti aracılığı ile rapor oluşturma şu şekilde yapılmaktadır:

DevExpress Raporlama sınıfı ekleme

Bu sınıf projeye eklendikten sonra bir rapor tasarım ekranı gelmektedir. Burada istenirse var olan şablonlardan biri kullanılabilir veya yeni bir rapor tasarlanabilir.  Biz listeden var olan bir hazır tasarım kullandık. Hazır tasarımlama sol üst köşe de yer alan oktan ulaşabilir.

Rapor tasarım ekranı

Raporda gösterilmesi istenen bilgileri içeren bir dataset proje eklenip raporun sol üst köşesinde yer alan oktan raporun veri kaynağı seçildikten sonra dizayn ekranının sol köşesindeki fields bölümünden veri kolonlarının hangisinin raporun neresinde gösterilmesi isteniyorsa oraya sürüklenerek bırakılır.

1.1.7        Masraf İşlemleri

Masraf İşlemleri ekranı

Bu ekran yardımı ile sefer sırasında yapılan harcamaların kaydının tutulması sağlanmaktadır. Harcamaların kaydının alınması şu şekilde yapılmaktadır: Öncelikle sefer numarası girilip arama butonuna tıklanır ve ilgili sefere ait daha önce yapılmış masraflar, otobüs ve personel bilgilerinin forma yerleştirilmesi sağlanır. Bu işlemden sonra, çalışanlar açılır menüsüne o seferde görev alan çalışanların bilgileri gelir ve harcamayı yapan çalışan buradan seçilir. Daha sonra yapılan masraf ne ise ilgili açılır menüden seçilip harcama miktarı girildikten sonra kaydet butonuna tıklanır. Girilen herhangi bir harcamayı güncellemek veya silmek için harcamalar listesinden ilgili kayıt tıklanıp kayıtlı masraf işlemleri bölümüne gelmesi sağlanır. Burada gerekli düzenlemeler yapıldıktan sonra silme veya güncelleme işlemleri yapılabilir.

1.1.8        Güzergah Detay Ekranı

Güzergah detay ekranı

Sisteme kayıtlı bütün güzergahları listeler. Tablodan üzerine tıklanan güzergah üzerinde yer alan şehirler listeye uğrama sıralarına göre dizilir. Bu ekran yardımı ile ayrıca tıklanarak seçili olan güzergah silinebilir. Silinen güzergaha ait guzergahItems tablosu kayıtları, seferler ve biletler de silinmektedir.

1.1.9        Güzergah Ekleme Ekranı

Güzergah ekleme ekranı

Sisteme yeni güzergah eklemek için kullanılır. Yeni güzergah eklemek için öncelikle sol menüden güzergahın başlangıç ve bitiş şehirleri seçilip kaydet butonuna tıklanır. Güzergah kaydedildikten sonra sağ tarafta yer alan güzergah şehirleri paneli aktif hale gelir. Bu panel yardımı ile güzergâh üzerinde yer alan şehirler uğrama sıralarına göre seçilip kaydet butonuna tıklanır. Bu işlemler sonunda sisteme yeni güzergah tanıtılmış olur. Güzergah şehirleri panelinde ilk aktif olma durumunda sadece başlangıç açılır menüsü yer alır. Yeni açılır menü eklemek için güzergaha şehir ekle butonu tıklanır.

1.1.10    Sefer Ekleme Ekranı

Sefer ekleme ekranı

Sisteme yeni sefer eklemek için kullanılır. Seferin tanımlanacağı güzergah seçildikten sonra seferin kalkış ve varış şehirleri otomatik olarak seçilen güzergaha olarak tamamlanır. Otobüs bölümünde seferin tanımlanacağı otobüs seçilir. Şoför ve muavin bölümünde de seferde görev alacak olan personel seçilir. Kalkış ve varış tarihleri de seçildikten sonra sistem tahmini sefer süresini hesaplayacaktır. Sefere ait ücret girilip kaydet butonuna tıklandıktan sonra sefer sisteme kaydedilmiş olacaktır.  Bu ekranda yer alan bilgi tutarlılığı zorlamaları varış zamanının kalkış zamanından sonra olması ve ücret alanına sadece sayı girildiğinde kabul edilmesidir. Kalkış ve varış zamanlarını belirtirken ilk bölüme gün ikinci bölüme saat bilgileri girilir.

1.1.11    Sefer Detay Silme Ekranı

Sefer detay ekranı

Sisteme kayıtlı olan seferlere ait detay bilgileri görmek ve istenen seferi silmek amacı ile kullanılabilecek ekrandır. Burada önce seferleri gösterilmek istenen güzergah seçilir. Güzergah seçildikten sonra güzergaha ait seferler sisteme tanımlama sıralarına göre listede gösterilecektir. Sefer tıklandıktan sonra sefere ait bilgiler sağ taraftaki panelde gösterilecektir. Bu işlemlerden sonra seçili bulunan seferi silmek için seferi sil butonuna tıklanır. Silinen sefere ait biletler ve silinen biletlere ait dolukoltuklar tablosu kayıtları da silinir.

1.1.12    Şube Ekleme Ekranı

Şube ekleme ekranı

Sisteme yeni şube eklemek için kullanılır. Öncelikle şube eklenecek olan şehir seçilir. Şehir seçildikten sonra yeni açılacak olan şubenin adı yazılır ve şubeyi ekle butonuna tıklandıktan sonra yeni şube eklenmiş olacaktır.

1.1.13    Şube Detay Ekranı

Şube detay ekranı

Sisteme kayıtlı şubeleri göstermek için kullanılır. Bu ekranda istenirse sadece açılır menüden seçilen şehre ait şubeler listelenir, istendiği durumda da bütün butonuna tıklanıp sisteme kayıtlı bütün şubeler listelenir. Adı değiştirilmek veya silinmek istenen şubeye tıklanır ve seçili şube işlemleri menülü butonuna tıklanıp yapılmak istenen işlem seçilir.

Seçili şube işlemleri açılır buton menüsü

Şube adını değiştir seçeneği tıklandığında

Aranan şube bulunmadığı takdirde yeni şube butonu tıklanarak yeni şube ekleme penceresi açılabilir.

1.1.14    Personel Detay ekranı

Personel detay ekranı

Sisteme kayıtlı personeli şehir ve şubesine göre listeleyen ekrandır. Bu ekranda güncellenmek istenen personelin adına tıklanarak personel güncelleme ekranı açılabilir. Açılan güncelleme ekranı tıklanan personeli parametre olarak alır ve ekran bu bilgilerle doldurulmuş olarak gelir.

1.1.15    Personel Güncelleme Ekranı

Personel güncelleme işlemi için önce güncellenecek personeli aramak için bir numara sorma ekranı gelir.

Personel güncelle için numara soran ekran

Girilen numarada personel bulmazsa bilgi çubuğuna personelin bulunmadığı yönünde bir mesaj yazar. Bulması durumunda ise bulduğu personeli parametre olarak göndererek güncelleme ekranını açar.

Personel güncelleme ekranı

Bu güncelleme ekranı sayesinde seçili personele ait her türlü güncelleme yapılabilir.

1.1.16    Personel Ekleme Ekranı

Personel ekleme ekranı ve güncelleme ekranı aynı formu kullanmaktadır. Arada ki fark form yeni personel kaydı için açıldığında boş yapıcı metot ile çağrılır, güncelleme için çağrıldığında da güncellenecek çalışanı parametre olarak alan bir yapıcı metot ile açılır.

1.1.17    Çalışma Pozisyonu Ekleme Silme Güncelleme Ekranı

Çalışma pozisyonları işlemleri ekranı

Ekran açıldığında sisteme kayıtlı bulunan bütün pozisyonları, pozisyonlar listesine atar. Buradan silinmek veya güncellenmek istenen pozisyona tıklanıp pozisyonun sağ taraftaki pozisyonu ekle bölümüne bilgilerinin aktarılması sağlanır. Buradan da isim güncellemesi yapılabilir veya silinebilir. Aynı form herhangi bir tamsayı parametresi ile oluşturulursa oluşturulan ikinci yapıcı metot çalışır ve aşağıdaki gibi pozisyon ekleme bölümü aktif bir şekilde ekrana gelir.

Pozisyon ekleme ekranı

1.1.18    Marka İşlemleri Ekranı

Marka işlemleri ekranı

Firmaya kayıtlı envanterin markalarını tutan ekrandır. Ekran ilk açıldığında sol tarafta sisteme kayıtlı bütün markaları listeler. Buradan silinmek veya güncellenmek istenen marka ismine tıklandığında sağ taraftaki güncelle sil bölümüne o markaya ait bilgiler düşer ve bu bölüme ait butonlar tıklanarak da istenen işlemler yapılır. Aynı şekilde yeni bir marka sisteme tanıtılacaksa da yeni marka bölümüne eklenecek olan markanın adı yazılıp kaydet butonuna tıklandıktan sonra yeni marka sisteme eklenecektir.

1.1.19    Otobüs Ekleme Ekranı

Otobüs ekleme ekranı

Sisteme yeni otobüs eklemek için kullanılır. Kaydedilecek olan otobüsün plakası arada boşluk olmadan yazılır. Koltuk sayısına da otobüsün sahip olduğu yolcu koltuğu sayısını gösterir ve marka açılır menüsü de sistemde kayıtlı bulunan markaları içinde barındırır ve otobüse ait marka buradan seçilip kaydet butonuna tıklandıktan sonra otobüs aktiflik durumuna bağlı olarak sisteme kaydedilir. Eğer kaydedilen otobüs kayıt esnasında pasif olarak işaretlenip kaydedilmişse sisteme ait diğer ekranlarda görünmeyecektir.

1.1.20    Otobüs Detay Ekleme Güncelleme Silme Ekranı

Otobüs detay ekranı

Sisteme ait otobüsleri markalarına ve aktif/pasiflik durumlarına göre filtreleyip gösteren ekrandır. Bu ekranda silinmek veya güncellenmek istenen otobüse tıklanıp bilgilerinin güncelleme paneline gelmesi sağlanır. Buradan istenen değişiklikler yapılıp güncelle butonuna tıklanır. Otobüs sistemden silinmek istenirse otobüse ait aktif/pasiflik kontrolü seçilmemiş hale getirilip güncelle butonuna tıklanır bu işlemden sonra otobüs pasif hale gelir ve diğer ekranlarda görünmeyecektir.

1.1.21    Masraf Çeşitleri İşlemleri

Masraf çeşitleri işlemleri ekranı

Sisteme yeni masraf çeşidi eklemek için kullanılır. İçerik, işlem ve yöntem olarak çalışma pozisyonu ekleme ekranı ile aynıdır.

Masraf çeşidi ekleme ekranı

1.1.22    Sefer Bazlı Raporlama

Sefer bazlı raporlama

Belli bir sefere ait yolcu listesini ve yolcuların inecekleri şehirleri listelemek için kullanılır. Sefer numarasını parametre olarak alır ve kendisine atanan veri kaynağından parametreye uyan yolcu listesini göstermektedir. Bu ekranın geliştirilmesinde DevExpress eklentisi kullanıldı.

1.1.23    Tarih Bazlı Raporlama

Tarih bazlı raporlama

İki tarih arasında seyahat eden yolcuları görüntülemek için kullanılır. Bu ekranın geliştirilmesinde de diğer raporlama ekranlarında olduğu gibi DevExpress eklentisi kullanılmıştır.

1.2         Projenin Kurulum Dosyasının Hazırlanması

Projeye ait exe uzantılı kurulum dosyasının hazırlanması Flexera Softwae firmasına ait olan InstallShield yazılımın Visual Studio için özelleştirilmiş sürümü kullanıldı. Exe dosyasının oluşturulma adımları ve açıklamaları aşağıda verilmiştir.

Projeye ait genel bilgiler ekranı

Bu ekranda istenen bilgiler sırası ile şu şekildedir:

·         İlk satır projeyi geliştiren firma adı

·         İkinci satır projeye verilen isim, bu isim programlar listesinde gösterilecektir.

·         Üçüncü satır proje versiyon numarası

·         Dördüncü satır firmaya ait web sitesi

·         Son satır ise programlar listesinde proje adı ile gösterilmek istenen simge seçilir.

Proje yazılım gereksinimlerinin bildirimi

Bu ekranın üst bölümünde varsa projede işletim sistemi şartı seçilir, alt bölümde ise projenin çalışması için yazılım yüklü olma şartı varsa burdan seçilir. Aynı zaman da bu bölümde eksik paketlerin olması durumunda verilmek istenen mesajda belirtilebilir.

Proje kurulum dosyasına gerekli dosyaların atılması

Bu pencerede projenin çalışması için projeye gerekli başta uygulama dosyası olmak üzere diğer dosyaların kurulum projesine tanıtıldığı ekrandır. Bu ekranda dikkat edilmesi gereken nokta resim ve referansların eksiksiz eklenmesidir.

Proje kısayollarının belirtilmesi

Bu ekranda proje içinde yer alan hangi çalıştırılabilir dosyaya nereye kısayol atanacağı seçilir.

Proje derlendikten sonra oluşan exe ve msi dosyaları

Oluşan msi dosyası çalıştırıldıktan sonra Program Ekle/Kaldır ekranı